Kraków, jak każda metropolia, zmaga się z utratą terenów zielonych na rzecz zabudowy mieszkalnej i usługowej. Dynamicznie rozwijające się miasto wchłania kolejne obszary, niestety często także te o cennych walorach przyrodniczych. Tutaj przyjrzymy się Krakowowi od zupełnie innej, zielonej strony. Zobaczymy jak wyglądają parki, lasy i ostoje dzikiej przyrody w jego granicach. Londyn będzie pierwszym miejskim parkiem narodowym na świecie. Dlaczego tą samą drogą nie miałby pójść Kraków i zostać pierwszym miejskim parkiem narodowym w Polsce? Zakrzówek, Planty czy Łąki Nowohuckie to tylko przykłady zupełnie wyjątkowych zielonych miejsc w naszym mieście. Opisywane miejsca podzieliłem na parki miejskie, parki kieszonkowe, ostoje dzikiej przyrody w mieście oraz pozostałe obszary niepasujące do żadnej z wymienionych kategorii ze względu na swoją odrębność. Niektóre z miejsc poddałem kilkumiesięcznej obserwacji, byście mogli je zobaczyć w różnych odsłonach wyznaczanych przez poszczególne pory roku.
Zanim przejdziesz dalej zapoznaj się z obecnym stanem terenów zieleni w Krakowie. Dane statystyczne podsumowują rok 2017. [zobacz]
I. Park miejski – publiczna zorganizowana miejska przestrzeń zielona pełniąca funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne, a niekiedy także sportowe i/lub inne. Zwykle zajmuje większą powierzchnię i pełni bardziej złożone funkcje niż ogród miejski. W parku wyznaczona się ścieżki i trasy do spacerowania (zwykle brukowane lub asfaltowane). W jego obrębie znajdują się także obiekty małej architektury m.in. kosze na śmieci, ławki, latarnie, czasami pomniki, place zabaw i szalety, niekiedy fontanny, altany czy amfiteatry. Niektóre zespoły parkowe mają status pomników przyrody lub zabytków (pl.wikipedia.org/wiki/Park_miejski).
 |
 |
 |
 |
| Park Krakowski | Park Dębnicki | Dziki Park | Wkrótce… |
II. Parki kieszonkowe – zajmują tereny do 5.000 m². Ich projektanci i wykonawcy dostosowują swoje działania ziemne i nasadzenia do zastanych warunków. Ideą paku kieszonkowego jest przekształcenie niewielkiej działki i poprawienie jakości życia w mieście poprzez stworzenie zielonej enklawy dostępnej dla mieszkańców najbliższej okolicy (archirama.muratorplus.pl/lifestyle/park-kieszonkowy-nowa-przestrzen-publiczna,70_4356.html#).
III. Dzika przyroda – obszar o minimalnej ingerencji człowieka w jej charakter. Znajdą się tutaj zarówno użytki ekologiczne, rezerwaty, jak i nie mające określonego statusu tereny na mapie Krakowa, gdzie przyroda ma charakter jak najmniej przekształcony w kierunku formalnych terenów zielonych.
Użytki ekologiczne – podlegające ochronie pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Wyróżniamy wśród nich: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania (Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, art. 42).
Rezerwat przyrody – obszar objęty specjalną, regulowaną prawnie formą ochrony. Rezerwat przyrody pozwala na zachowanie jego walorów przyrodniczych, krajobrazowych, dydaktycznych i naukowych; na przykład poprzez chronienie roślin czy zwierząt, które nie występują nigdzie indziej, nie licząc danego rezerwatu (www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochrony-srodowiska/rezerwat-przyrody).
IV. Pozostałe miejskie, urządzone zielone przestrzenie nieprzypisane do żadnej z powyższych grup. Znajdziecie tu zarówno Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego jak i Superścieżkę.
Ogród botaniczny – urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nim związanymi, będący miejscem ochrony ex situ (realizowanej przez przeniesienie do ekosystemu zastępczego), uprawy roślin różnych stref klimatycznych i siedlisk, uprawy roślin określonego gatunku oraz prowadzenia badań naukowych i edukacji (Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz.U. z 2018 r. poz. 1614).
