MIEJSKI OGRÓD W SERCU KRAKOWA
Zielony Blok to miejski ogród sąsiedzki, zlokalizowany na dziedzińcu skrytym za murami jednego z bloków z lat 60. XX w. wzniesionych na terenie Nowej Wsi, tj. miejscu historycznie związanym z polskim ogrodnictwem. Ramę ogrodu tworzą drzewa (jarząb, czereśnia, świerk i głóg) oraz krzewy (m.in. dereń, krzewuszka, kalina). Pod oknami ciągnie się wąska rabata oddzielona od pozostałej części ogrodu chodnikiem prowadzącym do śmietnika. Ogród zamyka od trzech stron ogrodzenie porośnięte bluszczem pospolitym. Kiedyś rosły tu wierzby, a wielkie winogrono oplatało ściany budynku. Słyszałem o nim jedynie z opowieści sąsiadów, gdyż nie przetrwało prac remontowych związanych z termoizolacją budynku. Cały dziedziniec ma wymiary 9 m szerokości x 29 m długości. Bezpośrednie słońce dociera tu głownie w godzinach południowych. Zakładając ogród, posadziłem tu ponad trzysta pięćdziesiąt różnych odmian roślin wieloletnich, tysiąc roślin cebulowych, kilka krzewów i dwa drzewa.
Zielony Blok ma cztery podstawowe cele:
- Istnieć jako miejski ogród sąsiedzki.
- Propagować i dbać o lokalną historię Ogrodników krakowskich mieszkających przed laty na tym terenie.
- Prezentować i wspierać ochronę zielonych obszarów miasta Krakowa.
- Być schronieniem dla dzikiego życia w mieście i szerzyć idee dzikiej przyrody na obszarach miejskich.
1. Ogród sąsiedzki to miejsce pozwalające przełamać anonimowość typową dla wielkich miast. Wspólne angażowanie się w prace ogrodowe pozwala na budowanie dobrosąsiedzkich relacji, integrację mieszkańców wspólnoty poprzez wzmacnianie więzi na podstawowym, tj. lokalnym poziomie. Ogród sąsiedzki uczy, jak dbać o bliski nam teren, czyli o naszą wspólną przestrzeń, i podnosi wymierną wartość otoczenia, ponieważ, tak jak było to i w tym przypadku, powstaje często w miejscach zaniedbanych czy zapuszczonych. Ogród może być wreszcie przestrzenią umożliwiającą edukację w zakresie ekologii czy ochrony przyrody, a także na propagowania wiedzy ogrodniczej.
2. Absolutnie wyjątkowa jest lokalizacja Zielonego Bloku, który mieści się na terenie historycznym dla ogrodnictwa nie tylko krakowskiego, lecz także polskiego. Już w średniowieczu hodowano tu warzywa, które podawano na dworze m.in. Kazimierza Wielkiego. Nie dziwi więc, że w pobliskim Łobzowie swój ogród miała nawet królowa Bona. Gospodarstwa warzywne zniknęły po przyłączeniu tych terenów do Krakowa w 1910 roku. Aby więc uchronić od zapomnienia ogrodniczą historię Krowodrzy, przypominam ją przy okazji udzielanych wywiadów, pisania artykułów, czy sadzenia warzyw, w tym ikonicznego dla tego rejonu głąbika krakowskiego. W 2021 roku planuję realizację artystycznej instalacji Krowodrza111 – upamiętniającej sto jedenastą rocznicę przyłączenia Krowodrzy do Krakowa. Instalacja będzie miała formę warzywnych nasadzeń w kilku miejscach Dzielnicy V, które przypomną mieszkańcom o jej ogrodniczej przeszłości.
3. Działalność Zielonego Bloku realizowana za pośrednictwem blogu czy mediów społecznościowych polega również na przybliżaniu wyjątkowych terenów zielonych znajdujących się w Krakowie. Są to miejsca o szczególnej wartości przyrodniczej, które warto odwiedzać. Prezentowanie ich mieszkańcom naszego miasta uwrażliwia na przyrodę i wspiera ochronę takich terenów w dużym mieście.
4. Od samego początku istnienia Zielonego Bloku jego integralnym zadaniem pozostaje również tworzenie zielonej oazy, która będzie ostoją dzikiej przyrody w mieście. Na dziedzińcu rośnie zatem kilka wysokich drzew, gęstych krzewów i pnącza, która zapewniają schronienie wielu zwierzętom. Dlatego też większość roślin dobrałem pod kątem ich miododajności, a ogród prowadzę tak, by całość zapewniała dzikiej faunie jak najlepsze warunki bytowe. Zamontowałem zatem trzy budki lęgowe i misę kąpielową dla ptaków, minioczko wodne, a także miejsca schronienia dla owadów i ul dla dzikich pszczół. Miejskie ogrody to dziś przestrzenie, w których dokonuje się rewolucja nie tylko ogrodnicza, lecz także społeczna, ponieważ to w nich podejmowane są działania przeciwdziałające kryzysowi klimatycznemu. Nie powinno Was zatem dziwić, że Zielony Blok to też ogród ekologiczny, w którym nie stosuję chemicznych środków ochrony roślin i sztucznych nawozów. Znajdują się w nim trzy kompostowniki, w których przetwarzam biologiczną masę roślinną. Zbieram także deszczówkę z dachu wiaty śmietnikowej.
Zapraszam do posłuchania opowieści o Zielonym Bloku i obejrzenia zdjęć do podcastu, który powstał w sierpniu 2020 roku. Film został przygotowany przez Pracownie Animacji Ekologicznej z Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida.